Po przerwie ruszyły znów zajęcia koła historycznego, które w swej pierwszej odsłonie były poświęcone gminie żydowskiej w Chełmnie. W zajęciach po lekcjach uczestniczyło ponad 30 osób. Pierwsze wzmianki o Żydach w Chełmnie wg pani Anny Soborskiej – Zielińskiej, autorki publikacji o wyżej wymienionej tematyce, pochodzą z czasów średniowiecza, gdy nie byli zbyt mile widziani na terenach należących do Zakonu Krzyżackiego, a od 1479 ponownie do Polski. Niechęć ta miała przede wszystkim podłoże o charakterze ekonomicznym, a Żydów traktowano jako konkurencję W 1657 r. podczas drugiej wojny szwedzkiej pojawiła się informacja o Żydach w naszym mieście, od których zakupiono świece dla Szwedów. Żydzi, którzy chcieli stać się obywatelami miasta przechodził na wiarę katolicką, dokonując konwersji. Sytuacja społeczności żydowskiej zmieniła się po I rozbiorze Polski, kiedy to złagodzono prawo dotyczące osiedlania się ich na tych terenach. Jednak powstanie gminy żydowskiej w Chełmnie to dopiero rok 1820, a jej oficjalne zatwierdzenie miało miejsce 1857 r. Na terenie miasta znajdowała się synagoga, kirkut, czyli żydowski cmentarz i mykwa. Liczebność Żydów w Chełmnie zmieniała się i jak podaje pani Soborska – Zielińska np. w 1816 r. było ich 42, ale 70 lat później liczba ta wzrosła aż do 520. Wraz z odzyskaniem niepodległości przez Chełmno w 1920 r. wzrosła migracja Żydów do Niemiec i w 1927 r. w mieście było ich tylko 25. Kres społeczności żydowskiej przyniosła II wojna światowa, kiedy to większość z nich została zamordowana przez Niemców w lesie w Klamrach. W związku z uratowaniem podczas II wojny światowej żydowskiej dziewczynki Rebeki Motyl, rodzina państwa Kaczmarków mieszkająca w Chełmnie przy ulicy Rycerskiej 4, otrzymała medal Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

Więcej…

Od 10 października w naszej szkole możemy oglądać wystawę poświęconą Polskiemu Państwu Podziemnemu na Pomorzu. Na 18 planszach można zobaczyć m.in. informację o powrocie tego regionu do Polski w 1920 r. i zaślubinach jakie dokonał wtedy z Bałtykiem gen. Haller; jest tam również informacja o budowie portu w Gdyni, jednego z największych przedsięwzięć budowlanych II RP. Kolejne plansze pokazują atak Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 r. i represje przeciwko Polakom na Pomorzu m.in. w bydgoskim Fordonie czy Szubinie. Szczególnie mocno wybrzmiewają w tym kontekście słowa niemieckiego szefa sztabu generalnego gen. Hansa von Seeckta zamieszczone na jednej z tablic, który powiedział ”Istnienie Polski jest nie do zniesienia, podważa ona warunki bytu Niemiec. Musi ona zniknąć i zniknie”. Duże wrażenie na uczniach zrobiła informacja z tablicy z Grudziądza poświęcona członkom organizacji „Rota”, których Niemcy w ramach represji zgilotynowali. Na innej z plansz można przyjrzeć się schematowi działania państwa podziemnego, którego „mózg” znajdował się w Londynie pod postacią rządu gen. Sikorskiego, a w okupowanej Polsce struktura rozgałęziała się na dwa piony: wojskowy i cywilny. Na wystawowych banerach można również zobaczyć komendantów Pomorskiego Okręgu AK m.in. ppłk. Józefa Chylińskiego. Oglądający wystawę uczniowie mogli się także dowiedzieć o prowadzonej przez konspiratorów akcji propagandowej, skierowanej do społeczeństwa pod postacią ulotek, gazetek i innego rodzaju pism, które kolportowano również w języku niemieckim, dostarczając tym samym żołnierzom okupanta prawdziwych informacji np. o klęskach Wehrmachtu na froncie wschodnim. Niestety zakończenie wojny w 1945 r. nie przyniosło prawdziwej wolności, przeciw nowej komunistycznej okupacji stanęła również cześć członków państwa podziemnego na Pomorzu, tworząc m.in. struktury Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, a później Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Na Pomorzu działa również m.in. V Wileńska Brygada AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, która to grupa partyzancka przez długi czas skutecznie zwalczała nową komunistyczną władzę.  Piotr Sołtysiak Więcej…