07.11.2018 roku 60 naszych uczniów obejrzało w kinie Rondo  film pod tytułem „Zbrodnia Pomorska – Karolewo 1939” nakręcony przez Unisławskie Towarzystwo Historyczne. Film opowiadał o zbrodni dokonanej przez formację Selbstschutz, czyli tzw. niemiecką samoobronę, która dopuszczała się zbrodni m.in. na Pomorzu i odpowiadała za śmierć ponad 40 tysięcy osób do końca 1939 r. Działania Selbstschutzu wymierzone były zarówno w polską inteligencję, jak i przedstawicieli innych grup społecznych i cechowała je wysoka brutalność i samowola, która niekiedy budziła zaniepokojenie nawet w kierownictwie SS. Organizacja ta była bardzo niebezpieczna m.in. dlatego, że jej członkowie doskonale znali lokalne uwarunkowania i stosunki społeczne. Niekiedy motorem ich postępowania bywała zwykła zemsta, zawiść i chęć zagarnięcia mienia polskiego sąsiada. Ponadto działający w szeregach Selbstschutzu Niemcy mogli uregulować wiele zadawnionych sąsiedzkich sporów i porachunków, jak również zagarnąć mienie należące do aresztowanych i mordowanych Polaków. W filmie ukazano zbrodnię w Karolewie jako element większej całości zwanej przez historyków „zbrodnią pomorską”. Składał się inscenizowanych obrazów, w których aktorzy (tzw. naturszczycy) odgrywali sceny, w których to Niemcy w niezwykle brutalny sposób znęcali się nad aresztowanymi Polakami, bili ich, dokonywali przesłuchań, kazali wykonywać ciężkie prace, a w końcu mordowali. Podczas powojennej ekshumacji odnaleziono 1781 zwłok (część z nich była pozbawiona odciętych wcześniej głów). Niektóre źródła mówią jednak, że mogło być tam zamordowanych więcej ofiar. W filmie wypowiadali się również bezpośredni polscy świadkowie zdarzeń i członkowie ich rodzin. Ponadto jego autorzy sporo uwagi poświęcili też sprawcom, podkreślając, iż większość z nich nie poniosła żadnej odpowiedzialności za swoje zbrodnie. Przed filmem uczniowie mogli posłuchać krótkiego wykładu reżysera filmu o tej zbrodni, pana doktora Sebastiana Bartkowskiego. Piotr Sołtysiak