Koło historyczne zaprasza na wykład pt. „Szare Szeregi podczas II wojny światowej”. Wykład odbędzie się 20 V 2013 r w sali 205 . Na wykład zapraszają Anna Pikulska – Brembor i Piotr Sołtysiak.

 

Szare Szeregi – kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP i szerzej – całego Związku Harcerstwa Polskiego w okresie okupacji niemieckiej i radzieckiej podczas II wojny światowej 1939–1945. Szare Szeregi zostały powołane 27 września 1939 w Warszawie przez grono członków Naczelnej Rady Harcerskiej.

Szare Szeregi współpracowały z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej. Całością konspiracyjnego ZHP kierowało Naczelnictwo. Do sierpnia 1942 przewodniczącym Szarych Szeregów był ks. hm. RP Jan Mauersberger, po jego śmierci dr Tadeusz Kupczyński. Nazwa Szare Szeregi została przyjęta w całym kraju dopiero w 1940. Początkowo kryptonim ten funkcjonował w Poznaniu. Geneza kryptonimu związana jest z przeprowadzoną przez poznańskich harcerzy akcją informacyjną, podczas której roznoszono w godzinach wieczornych i nocnych ulotki do skrzynek listowych mieszkań zasiedlonych przez rodziny niemieckie z Litwy, Łotwy, Estonii.

Młodzież harcerską dzielono na 3 grupy: 1) Zawiszacy 12-14 lat, 2) Bojowe Szkoły 15-17 lat, 3) Grupy Szturmowe powyżej 18 lat.

W powstaniu warszawskim  harcerskie bataliony „Zośka” i „Parasol” walczyły na Woli, Starówce i Czerniakowie, ponosząc straty sięgające 80%. Kompania „Rudy” batalionu „Zośka” została nazwana przez Komendanta Głównego AK najlepszą kompanią Armii Krajowej. Batalion „Wigry” walczył na Woli i Starówce.

Podstawową zasadą programu było wychowanie przez walkę. Program został sprecyzowany w koncepcji Dziś, jutro, pojutrze.

• „Dziś” oznaczało okres konspiracji i przygotowanie do powstania
• „Jutro” – otwartą walkę zbrojną z okupantem, powstanie
• „Pojutrze” – pracę w wolnej Polsce.

Niestety nie tylko podczas wojny harcerze za swą działalność płacili olbrzymią daniną krwi. Również po wojnie komuniści prześladowali wielu działaczy Szarych Szeregów, czego symbolem stała się śmierć harcerza batalionu „Zośka” Jana Rodowicza „Anody” zamordowanego najprawdopodobniej przez UB w 1949 r.

Piotr Sołtysiak