Dnia 10 listopada na zaproszenie Pani Anny Pikulskiej Brembor i Piotra Sołtysiaka do szkoły w Grubnie przyjechał przedstawiciel Delegatury IPN z Bydgoszczy Pan dr Krzysztof Osiński, z wykładem na temat: „11 listopad  1918 r. – święto odzyskania niepodległości po 123 latach niewoli”. Wykładowi przysłuchiwało się około 50 uczniów z klasy 4 TŻ i koła historyczno – filozoficznego znajdującego się w szkole.

Bydgoski naukowiec, przybliżył młodzieży skomplikowaną sytuacje polityczną jaka poprzedzała wybuch I wojny światowej, a następnie ukazał zaangażowanie w nią Polaków świadomych nadarzającej się okazji do odzyskania wolności. Przedstawił również zawiłe relacje jakie wiązały dwóch głównych konstruktorów polskiej niepodległości  w 1918 r. Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Kreśląc sylwetki tych dwóch adwersarzy doktor Osiński wskazał na fakt iż potrafili oni w sytuacji dla Polski najważniejszej odsunąć na bok wzajemne animozje i niechęci i w imię dobra ogółu współpracować w celu odzyskanie niepodległości. Naukowiec z IPN -u ukazał także poszczególne etapy kształtowania się władzy w Polsce, od przybycia Piłsudskiego do Warszawy i przekazania mu władzy prze Radę Regencyjną, aż po walki jakie musieli stoczyć nasi rodacy w celu utrzymania dopiero co powstałej państwowości. Szczególnie przejmującą była opowieść o walkach Polaków z Ukraińcami o Lwów, w której brała udział młodzież szkolna i gimnazjalna, których historia zapamiętała jako „orlęta  lwowskie”. Ci młodzi ludzie złożyli ogromną daninę krwi, by to jakże ważne dla polskiej kultury miasto pozostało przy macierzy. Krzysztof Osiński opowiedział również o wojnie jaką Polacy prowadzili z Sowietami w 1920 r.,  szczególnie kładąc akcent na historię bitwy warszawskiej, którą brytyjski dyplomata lord Edgar D' Abernon, określił jako osiemnastą decydującą bitwę w dziejach świata. Nie zabrakło  również opowieści o jedynym wygranym w swej historii przez Polaków powstaniu wielkopolskim trwającym od grudnia 1918 do lutego 1919 roku, a także o walkach o Śląsk, czy o plebiscycie na Mazurach. Historyk z Bydgoszczy nawiązał również do dalszych dziejów II RP i utarty przez nią niepodległości w 1939 r., a kreśląc obraz święta niepodległości przypomniał uczniom, że jako święto narodowe zostało ono wprowadzone dopiero w 1937 r. i niestety po II wojnie światowej w okresie PRL – u nie było one obchodzone. Na powrót do panteonu polskich świąt narodowych zostało przywrócone  w 1989 roku.

Na zakończenie swego wykładu Pan Osiński wskazał na potrzebę kultywowania narodowej tradycji, gdyż narody pozbawione swej historii i korzeni tracą tożsamość. Zwrócił uwagę iż 11 listopad to nie tylko dzień wolny od szkoły, czy pracy, ale niesamowicie ważny fragment naszej skomplikowanej, często zagmatwanej i niestety bardzo krwawej historii. Jak wzór godny dla naśladowania także dla współczesnych polityków historyk z IPN – u wskazał jeszcze raz postacie Piłsudskiego i Dmowskiego, dla których Polska nie była tylko  suknem, z którego każdy chce oderwać dla siebie jak największy fragment, a wartością najwyższa i nadrzędną. Na zakończenie mówiąc o patriotyzmie, wskazał na to iż każdy Polak, jako cząstka w wielkiej narodowej maszynie ma jednak swą podmiotowość i możliwość budowania domu któremu na imię Polska.

Piotr Sołtysiak